Antihistaminet – barna kundër alergjive

Antihistaminet janë një klasë barnash që përdoren për të trajtuar alergjitë dhe gjendjet e tjera që shoqërohen me një reagim të tepruar ndaj histaminës, një nga kimikatet bazë të trupit që luan një rol kyç në rregullimin e reaksioneve alergjike. Histamina lirohet në trup në përgjigje të kontaktit me alergenet, të tilla si pluhuri, poleni, myku, pervuti i kafshëve dhe substanca të tjera që shkaktojnë alergji. Kur histamina lëshohet në trup, ajo shkakton një sërë simptomash alergjie, duke përfshirë kruajtje, teshtitje, gulçim, rritje të prodhimit të sekrecioneve në fyt dhe hundë, prodhim të tepërt lotësh, ënjtje të fytyrës dhe ënjtje të tepërt të indeve të buta (angioedema). Antihistaminet funksionojnë duke bllokuar receptorët e histaminës, gjë që redukton ose parandalon simptomat e alergjisë. Ekzistojnë dy klasa bazë të antihistamines: gjenerata e parë dhe e dytë.

Antihistaminet e gjeneratës së parë

Antihistaminet e gjeneratës së parë përfshijnë barna të tilla si dimenhidramina (Benadryl), hidroksizina (Vistaril), difenhidramina (Dramamine) dhe klorfenamina (Chlor-Trimeton), ndër të tjera. Këto antihistamine u zhvilluan për herë të parë në dekadat e hershme të shekullit të 20-të dhe ishin pionierë në trajtimin e alergjive dhe kushteve të tjera alergjike. Karakteristika kryesore e gjeneratës së parë të antihistamines është aftësia e tyre për të kapërcyer barrierën gjaku-tru dhe për të ndikuar në sistemin nervor qendror. Kjo karakteristikë i bën ato efektive në trajtimin e alergjive, por shkakton edhe efekte anësore serioze si përgjumja. Përgjumsia është efekti anësor më i zakonshëm i antihistaminëve të gjeneratës së parë për shkak të aftësisë së tyre për të bllokuar receptorët e histaminës në sistemin nervor qendror. Kjo mund të jetë problematike për njerëzit që kanë nevojë të qëndrojnë zgjuar gjatë ditës, si dhe ata që janë të ekspozuar ndaj situatave potencialisht të rrezikshme si drejtimi i makinës ose përdorimi i makinerive të rënda. Përveç përgjumjes, gjenerata e parë e antihistamines mund të shkaktojë efekte të tjera anësore si tharje e gojës, shikim të paqartë, urinim të shpeshtë dhe dhimbje koke. Në disa raste, mund të shfaqen reaksione serioze si reaksione alergjike ose rrallë, efekte anësore kardiovaskulare. Megjithëse antihistaminet e gjeneratës së parë përdoren ende në disa raste, ato rrallë rekomandohen për përdorim të përgjithshëm për shkak të efekteve anësore dhe rreziqeve të tyre. Antihistaminet e gjeneratës së dytë janë zhvilluar si një zgjedhje më e mirë për trajtimin e alergjive, sepse ato nuk kanë një efekt të rëndësishëm në sistemin nervor qendror dhe në përgjithësi janë më të përshtatshëm për përdorim afatgjatë.

Gjenerata e dytë e antihistamines

Gjenerata e dytë e antihistamines u zhvillua në përgjigje të mangësive dhe efekteve anësore të gjeneratës së parë të antihistamines. Kjo klasë e re e antihistamines përfshin barna të tilla si loratadine (Claritin), cetirizine (Zyrtec), fexofenadine (Allegra), desloratadine (Clarinex), ndër të tjera. Karakteristika kryesore e gjeneratës së dytë të antihistaminëve është se ato nuk e kalojnë dukshëm barrierën gjako-truore, që do të thotë se nuk ndikojnë ndjeshëm në sistemin nervor qendror. Kjo i bën ato të sigurta për t’u përdorur dhe nuk shkaktojnë përgjumje siç është rasti me gjeneratën e parë të antihistamines. Antihistaminet e gjeneratës së dytë janë treguar të jenë efektive në trajtimin e alergjive dhe reaksioneve alergjike, duke përfshirë kruajtjen, rrjedhjen e hundës, sytë e ënjtur me lotim, teshtitjen, etj. Këto barna zakonisht kanë një kohëzgjatje më të gjatë efekti dhe shpesh përdoren për trajtimin afatgjatë të alergjive. Përveç trajtimit të alergjive, gjenerata e dytë e antihistamines mund të përdoret edhe për trajtimin e gjendjeve të tjera si alergjitë kronike të lëkurës, dermatiti kontakti, urtikaria, konjuktiviti alergjik dhe reaksione të tjera alergjike. Në përgjithësi, gjenerata e dytë e antihistamines konsiderohet standardi i pranuar në trajtimin e alergjive për shkak të efektivitetit, sigurisë dhe tolerancës së mirë ndaj pacientit. Këto barna janë të disponueshme në forma të ndryshme si tableta, shurupe dhe pika, gjë që i bën ata të adaptueshëm ndaj nevojave dhe preferencave të ndryshme të pacientëve.

Antihistaminet përdoren gjerësisht në trajtimin e alergjive për shkak të efektivitetit të tyre në kurriz të efekteve anësore të alergjive. Përveç trajtimit të alergjive, ato mund të jenë gjithashtu efektive në trajtimin e kushteve të tjera ku histamina luan një rol, të tilla si sëmundja kinetozës dhe disa lloje të simptomave gastrointestinale. Gjatë sëmundjes kinetozë, hormoni i histaminës mund të lirohet, duke rezultuar në rritjen e sekretimit të mukusit në traktin tretës dhe simptoma të tilla si nauze, të vjella dhe gëlçim. Antihistaminet funksionojnë duke bllokuar veprimin e histaminës, e cila mund të ndihmojë në lehtësimin e këtyre simptomave të sëmundjes kinetozë. Disa lloje të simptomave gastrointestinale, të tilla si urthi dhe ulçera, përkeqësohen më tej nga lirimi i histaminës. Antihistaminet mund të ndihmojnë në kontrollin e këtyre simptomave duke bllokuar receptorët e histaminës dhe duke reduktuar acidin e stomakut.

Në përgjithësi, antihistaminet konsiderohen mjaft të sigurta dhe efektive kur përdoren siç rekomandohet nga një mjek. Megjithatë, si me çdo klasë barnash, mund të ndodhin disa efekte anësore dhe ndërveprime me barna të tjera, ndaj është e rëndësishme t’i përdorni ato nën mbikëqyrjen e një mjeku ose farmacisti.