Ndihma e parë: Mbytja me ushqim

Mbytja e shkaktuar nga një copë ushqim ose objekt bllokon fytin dhe parandalon që oksigjeni të hyjë në mushkëri. Shumica e njerëzve e kane përjetuar atë në një moment të jetës së tyre. Personi që mbytet fillon të kollitet vazhdimisht derisa ushqimi ose objekti që ka ngecur të hiqet nga fyti dhe rrugët e frymëmarrjes të pastrohen. Nëse pengesa e rrugëve të frymëmarrjes është e rëndë dhe e plotë, furnizimi me oksigjen në mushkëri ndërpritet dhe nëse obstrukcioni nuk hiqet brenda disa minutash, personi mund të humbasë vetëdijen dhe të humb jetën.

Shkaqet më të zakonshme të mbytjes:

• Përtypja jo e mjaftueshme e ushqimit.
• Kur flisni dhe qeshni ndërsa hani ushqim.
• Gjendja e dehur.
• Pakujdesi duku hangër karamele, kikirikë dhe të tjera.
• Fëmijët e vegjël duke lozur me lodra të vockra.

Shenjat e mbytjes:

• Vështirësi në frymëmarrje
• Lë tinguj të çuditshëm kur përpiqet të merr frymë
• Tregon në fyt ose kap qafën
• E mban gojën hapur
• Fytyra e tij bëhet e kuqe-gri-blu
• Mund të humbasë vetëdijen

Mbytja për shkak të obstrukcionit të rëndë të traktit të sipërm të frymëmarrjes ka nevojë për ndërhyrje urgjente.

Si mund të ndihmoni:

• Nëse personi është i vetëdijshëm dhe po përpiqet të marrë frymë, inkurajojeni atë të kollitet. Qëndroni anash ose pas personit, vendosni dorën tuaj të majtë nën gjoksin e tij, përkuleni në bel në mënyrë që trupi i sipërm të jetë paralel me tokën, dhe me pëllëmbën e dorës së djathtë, kryeni pesë goditje në mes të shpinës. Fëmijët e vegjël mbështetni me stomak në prehërin tuaj dhe me dorën tuaj të djathtë kryeni pesë goditje në mes të shpinës.
• Nëse personi është i vetëdijshëm, por nuk mund të marrë frymë, kollitet dhe mbytet, menjëherë filloni me manovrën Heimlich, ushtrimin e presionit në bark për të eliminuar pengimin e fytit dhe pastrimin e rrugëve të frymëmarrjes. Qëndroni prapa personit që mbytet, me njërën këmbë pak para tjetrës për ekuilibër. Vendosni duart rreth belit të tij, diku sipër kërthizës, ku pëllëmba juaj e majtë është grushtuar dhe kapet me dorën e djathtë. Shtypni fort në bark, duke ushtruar presion mbrapa dhe pak lart.
• Nëse personi tashmë humb vetëdijen, ai duhet shtrirë me kujdes në shpinë. Provoni të hiqni objektin nga fyti i tij. Përdorni dorën tuaj të majtë për të mbajtur mjekrën dhe për të hapur gojën e tij. Me gishtin tregues të dorës së djathtë përpiquni të hiqni objektin nga fyty i personit në pavetëdije. Pastaj menjëherë filloni me reanimacion kardiopulmonarë për të shpëtuar jetën e tij. Këtu tashmë, menjëherë lajmroni ndihmën e shpejtë mjeksore.