Tema shkencore: Vitamina D3 dhe zhvillimi i fëmijës | Analizë shkencore e rolit dhe rëndësisë së pikave të kolekalciferolit

Vitamina D3 (kolekalciferol) është një vitaminë thelbësore që luan një rol kyç në rregullimin e homeostazës së kalcium-fosfatit, e cila është e nevojshme për rritjen dhe zhvillimin normal të kockave tek fëmijët. Pavarësisht rëndësisë së saj, marrja e pamjaftueshme e vitaminës D3 është një problem global, veçanërisht tek foshnjat dhe fëmijët e vegjël, për shkak të ekspozimit të kufizuar në diell dhe marrjes së pamjaftueshme të ushqimit. Pikat e vitaminës D3 janë një shtesë e zakonshme për të parandaluar mungesën e vitaminës D tek fëmijët, veçanërisht në vitet e para kritike të jetës. Kjo temë shkencore diskuton funksionet biokimike të vitaminës D3, ndikimin e saj në zhvillimin e kockave dhe imunitetin tek fëmijët dhe rekomandimet për dozën dhe plotësimin.

1. Biokimia dhe fiziologjia e vitaminës D3

Vitamina D3 (kolekalciferoli) është një pararendës hormonal thelbësor që është kritik për rregullimin e homeostazës së kalcium-fosfatit në trup, e nevojshme për zhvillimin dhe mineralizimin normal të kockave. Kjo vitaminë sintetizohet në lëkurë përmes proceseve endogjene që aktivizohen nën ndikimin e rrezeve ultraviolet B (UVB) të diellit. Hapi i parë në shndërrimin biokimik të vitaminës D3 fillon kur 7-dehidrokolesteroli, një molekulë natyrale e pranishme në epidermën e lëkurës, shndërrohet në kolekalciferol. Kjo formë e vitaminës është biologjikisht joaktive dhe kërkon aktivizim shtesë metabolik për t’u bërë funksionale.

 

1.1. Aktivizimi metabolik i vitaminës D3

Kolekalciferoli, i sintetizuar në lëkurë ose i gëlltitur përmes ushqimit dhe suplementeve, transportohet në mëlçi ku ndodh hapi i parë i hidroksilimit. Ky proces konverton kolekalciferolin në 25-hidroksivitaminë D3 (25(OH)D3), e cila është forma kryesore qarkulluese e vitaminës në gjak dhe një shënues për matjen e statusit të vitaminës D. Megjithatë, edhe kjo formë nuk është biologjikisht aktive dhe kërkon një hidroksilim të dytë që ndodh kryesisht në veshka, ku 25(OH)D3 konvertohet në 1,25-dihidroksivitamin D3 (1,25(OH)2D3) ose kalcitriol, i cili është forma aktive e vitaminës D3.

Kalcitrioli është në fakt një hormon pleotropik që funksionon duke u lidhur me receptorët e vitaminës D (VDRs) në inde të ndryshme, duke përfshirë zorrën e hollë, veshkat dhe indet e eshtrave. Kjo lidhje fillon mekanizmat komplekse qelizore që janë të nevojshme për të ruajtur ekuilibrin e kalciumit dhe fosfatit në trup. Një nga rolet kryesore të kalcitriolit është rritja e përthithjes së kalciumit dhe fosfatit nga zorra e hollë. Ai stimulon sintezën e proteinave që lidhin kalciumin që lehtësojnë transportin e kalciumit nëpër qelizat epiteliale të mukozës së zorrëve. Përveç kësaj, kalcitrioli rrit riabsorbimin e kalciumit në tubulat renale, duke parandaluar sekretimin e tepërt të kalciumit përmes urinës.

 

1.2. Funksionet fiziologjike të vitaminës D3

Ruajtja e niveleve optimale të kalciumit dhe fosfatit është jetike për shumë procese fiziologjike, duke përfshirë formimin dhe ruajtjen e densitetit të kockave. Kalciumi është përbërësi kryesor i kristaleve të hidroksiapatitit, të cilët janë elementi kryesor strukturor i kockave. Pa mjaftueshëm vitaminë D3, përthithja e kalciumit është e kufizuar, duke çuar në nivele të ulëta të kalciumit në gjak (hipokalcemi) dhe duke rezultuar në rritjen e lirimit të hormonit paratiroid (PTH), i cili stimulon osteoklastët të shpërbëjnë indin kockor për të rritur nivelet e kalciumit në gjak. Ky proces mund të shkaktojë demineralizimin e kockave, i cili në fëmijëri çon në rakit, një gjendje e karakterizuar nga zbutja dhe deformimi i kockave për shkak të mungesës së mineraleve.

Rakiti është një nga komplikimet më serioze të mungesës së vitaminës D3 tek fëmijët, në të cilin kockat bëhen të dobëta dhe të ndjeshme ndaj deformimeve, veçanërisht në kockat e gjata të gjymtyrëve. Shenjat klinike të rakitit përfshijnë deformime të theksuara si këmbët e shtrembër (genu varum), nyje dhe brinjë të fryrë dhe dobësi të përgjithshme të muskujve. Tek foshnjat dhe fëmijët e vegjël, rakiti mund të çojë gjithashtu në ngecje të rritjes dhe në funksion të reduktuar motorik. Përveç kësaj, probleme të tjera si krizat hipokalcemike mund të shfaqen tek foshnjat për shkak të çrregullimeve në homeostazën e kalciumit.

 

1.3. Vitamina D3 dhe ndikimi më i gjerë fiziologjik

Përveç rolit të saj në metabolizmin e kockave, vitamina D3 është e nevojshme edhe për sisteme të tjera. Kalcitrioli ka veti imunomoduluese, që do të thotë se luan një rol të rëndësishëm në ruajtjen e ekuilibrit të sistemit imunitar. Hulumtimet tregojnë se nivelet e ulëta të vitaminës D3 lidhen me një rrezik në rritje të infeksioneve të frymëmarrjes, sëmundjeve autoimune dhe rritjes së ndjeshmërisë ndaj alergjive. Kalcitrioli nxit maturimin e limfociteve T, të cilat janë kritike për mbrojtjen kundër patogjenëve, dhe modulon aktivitetin e qelizave të tjera imune, duke përfshirë makrofagët dhe limfocitet B.

Përveç kësaj, vitamina D3 ndikon në sistemin kardiovaskular, me nivele të ulëta të vitaminës D të shoqëruara me një rrezik në rritje të  çrregullimeve kardiovaskulare. Gjithashtu, disa kërkime sugjerojnë se mungesa e vitaminës D3 mund të shoqërohet me dëmtime njohëse tek fëmijët, vitamina luan një rol në zhvillimin e sistemit nervor.

2. Rëndësia e vitaminës D3 tek fëmijët

Vitamina D3, e njohur si kolekalciferoli, luan një rol kyç në ruajtjen e shëndetit të kockave dhe sistemit imunitar, veçanërisht tek foshnjat dhe fëmijët në fazat më të hershme të zhvillimit. Për shkak të aftësisë së kufizuar të të porsalindurve për të sintetizuar vitaminën D3 përmes lëkurës si rezultat i ekspozimit të vogël ndaj dritës së diellit dhe sasisë së kufizuar të vitaminës D3 në qumështin e gjirit, rekomandohet plotësimi me pika vitaminë D3. Kjo është e një rëndësie të veçantë në parandalimin e komplikimeve serioze shëndetësore si rakitizmi dhe çrregullime të tjera të metabolizmit të kalcium-fosfatit.

 

2.1. Ekspozimi i kufizuar në diell dhe rëndësia e pikave D3

Ekspozimi ndaj rrezeve ultraviolet B (UVB) nga dielli është burimi më natyral dhe më i rëndësishëm i vitaminës D3 tek njerëzit. Megjithatë, për të sapolindurit dhe foshnjat, ekspozimi ndaj dritës së diellit është dukshëm i kufizuar. Ky kufizim është pasojë e disa faktorëve, ndër të cilët më kryesorët janë rekomandimet për mbrojtjen e lëkurës delikate të të porsalindurve nga ekspozimi direkt në diell për shkak të rrezikut të dëmtimit të lëkurës dhe komplikimeve të tjera. Për më tepër, vendndodhja gjeografike, variacionet sezonale dhe praktikat kulturore, si veshja e veshjeve mbrojtëse, reduktojnë ndjeshëm sintezën e vitaminës D3 përmes lëkurës. Në kontekstin e kësaj situate, plotësimi me pika të vitaminës D3 bëhet një mënyrë kyçe për të siguruar nivele adekuate të kësaj vitamine thelbësore tek të porsalindurit dhe foshnjat. Vitamina D3 është veçanërisht e rëndësishme për metabolizmin e kockave, sepse pa marrje të mjaftueshme, fëmija nuk mund të thithë mjaftueshëm kalcium dhe fosfat nga ushqimi, të cilat janë minerale thelbësore për zhvillimin e sistemit skeletor.

 

2.2. Nevojat ushqyese dhe qumështi i gjirit

Qumështi i gjirit është ushqimi ideal për të sapolindurit, duke siguruar shumicën e lëndëve ushqyese të nevojshme për rritjen dhe zhvillimin e duhur. Megjithatë, sasia e vitaminës D3 në qumështin e gjirit është shumë e ulët, mesatarisht përmban më pak se 25 IU vitaminë D3 për litër. Edhe me një status adekuat të nënës në lidhje me vitaminën D3, marrja e kësaj vitamine përmes ushqyerjes me gji nuk është e mjaftueshme për të plotësuar nevojat e të porsalindurit, gjë që është veçanërisht kritike në muajt e parë të jetës. Akademia Amerikane e Pediatrisë (AAP) rekomandon marrjen ditore prej 400 IU të vitaminës D3 për të gjitha foshnjat që ushqehen me gji, duke filluar në javët e para pas lindjes, për të parandaluar mungesën dhe për të siguruar zhvillimin e duhur të kockave dhe sistemit imunitar.

Përveç rekomandimit të AAP për 400 IU vitaminë D3 në ditë, shumë organizata të tjera shëndetësore rekomandojnë doza të ngjashme, veçanërisht për foshnjat që ushqehen ekskluzivisht me gji, sepse qumështi i gjirit nuk mund të sigurojë mjaftueshëm vitaminë D3 për të plotësuar nevojat ditore të fëmijës. Suplementet duhet të vazhdohen më vonë, veçanërisht tek fëmijët që kanë ekspozim të kufizuar në diell ose që jetojnë në rajone gjeografike ku rrezet e diellit janë të kufizuara shumicën e vitit.

Pikat e vitaminës D3 janë zakonisht të disponueshme si solucione orale që aplikohen lehtë dhe tolerohen mirë nga foshnjat. Ky lloj suplementi nuk është vetëm praktik, por edhe një mënyrë efektive për të siguruar një marrje adekuate të vitaminës D3, e cila është kritike për rritjen dhe zhvillimin e shëndetshëm të fëmijëve.

3. Parandalimi i rakitit dhe deformimeve tek fëmijët duke shtuar pika të vitaminës D3

Vitamina D3 (kolekalciferoli) është një rregullator bazë i metabolizmit të kalcium-fosfatit dhe një faktor kyç për zhvillimin e duhur dhe mineralizimin e kockave, veçanërisht gjatë periudhës së rritjes intensive tek fëmijët. Ky aktivitet biologjik është jashtëzakonisht i rëndësishëm për parandalimin e rakitit – një sëmundje që shfaqet si rezultat i dëmtimit të mineralizimit të kockave, i shkaktuar nga mungesa e vitaminës D3, kalciumit ose fosfatit. Tek fëmijët, kjo gjendje shkakton zbutjen e kockave dhe shfaqjen e deformimeve të skeletit, të cilat nëse nuk trajtohen siç duhet mund të shkaktojnë komplikime afatgjata ortopedike dhe shëndetësore.

 

3.1. Mekanizmi i veprimit të vitaminës D3 në parandalimin e rakitit

Pas sintezës së vitaminës D3 në lëkurë nën ndikimin e dritës së diellit ose marrjes së pikave të vitaminës D3, ajo metabolizohet në mëlçi dhe veshka në një formë aktive – 1,25-dihidroksivitamin D3 (kalcitriol). Kalcitrioli është përgjegjës për rregullimin e nivelit të kalciumit dhe fosfatit në gjak, rritjen e përthithjes së tyre nga zorra e hollë dhe rithithjen në veshka. Ky rregullim është thelbësor për mineralizimin normal të kockave, pasi mungesa e vitaminës D3 çon në hipokalcemi, dmth. një nivel i ulur i kalciumit në gjak, i cili parandalon përthithjen e duhur të kalciumit dhe fosfatit në kocka.

Gjatë periudhës së rritjes së shpejtë, kur nevojat për mineralizimin e kockave janë më të mëdha, mungesa e vitaminës D3 mund të çojë në rakit, një gjendje më e zakonshme tek foshnjat dhe fëmijët e vegjël. Kjo është për shkak se në fazat e hershme të jetës, trupi është në një proces intensiv të ndërtimit të kockave dhe indet e eshtrave kanë nevojë të vazhdueshme për kalcium dhe fosfat. Mungesa e vitaminës D3 e pengon atë proces, duke çuar në zbutjen e kockave dhe deformime skeletore.

 

3.2. Pamja klinike e rakitit

Rakiti është një gjendje që shfaqet me simptoma dhe shenja specifike tek fëmijët, duke përfshirë deformimet e kockave. Simptomat tipike përfshijnë zbutjen e kafkës (craniotabēs), nyjet e zmadhuara të duarve dhe këmbëve (monilia rachitica) dhe lakimin e gjymtyrëve të poshtme, më shpesh në formën e këmbëve të përthyera (genu varum) ose këmbëve në formë X (genu valgum). Këto deformime ndodhin për shkak të dobësisë së kockave, të cilat nuk mund të përballojnë presionin e peshës trupore. Një tjetër manifestim karakteristik i rakitit është lakimi i shtyllës kurrizore, e cila mund të çojë në skoliozë ose kifozë.

Krahas deformimeve, rakitat mund të shkaktojnë edhe dobësi të përgjithësuar të muskujve, e cila rezulton me vonesë në zhvillimin motorik tek fëmija, si dhe dhimbje kockash, veçanërisht kur lëviz. Pa trajtimin e duhur, këto simptoma mund të çojnë në komplikime afatgjata ortopedike dhe funksionale, gjë që thekson rëndësinë e parandalimit të hershëm përmes suplementimit të vitaminës D3.

 

3.3. Komplikimet ortopedike të rakitit dhe rëndësia e plotësimit në kohë të vitaminës D3

Pa plotësimin në kohë me vitaminën D3, rakiti mund të shkaktojë komplikime serioze ortopedike që kërkojnë trajtim afatgjatë. Deformimet ortopedike si këmbët e shtrembër dhe lakimi i shtyllës kurrizore jo vetëm që ndikojnë në cilësinë e jetës së fëmijës, por edhe rrisin nevojën për ndërhyrje kirurgjikale korrigjuese. Plotësimi i rregullt i vitaminës D3 siguron jo vetëm parandalimin e rakitit, por edhe mbrojtjen e fëmijës nga komplikime të ngjashme.

Përveç kësaj, rakiti mund të shkaktojë probleme edhe me shëndetin e dhëmbëve, sepse mineralizimi i dhëmbëve varet edhe nga vitamina D3 dhe kalciumi. Mungesa e kësaj vitamine mund të çojë në hipoplazi të smaltit të dhëmbëve, gjë që i bën dhëmbët të ndjeshëm ndaj kaviteteve dhe problemeve të tjera. Plotësimi adekuat i vitaminës D3 ndihmon në rritjen dhe zhvillimin e duhur të dhëmbëve, që është një aspekt i rëndësishëm i shëndetit të përgjithshëm te fëmijët.

4. Vitamina D3 dhe sistemi imunitar

Përveç rolit të saj të njohur në rregullimin e metabolizmit të kalciumit dhe fosforit, si dhe në formimin e kockave, vitamina D3 ka një ndikim kyç në zhvillimin dhe funksionalitetin e sistemit imunitar. Ky rol është veçanërisht i rëndësishëm tek fëmijët, sepse sistemi i tyre imunitar është në procesin e maturimit gradual. Hulumtimet tregojnë se vitamina D3 jo vetëm që luan një rol në ruajtjen e shëndetit të kockave, por gjithashtu promovon procese komplekse imune që janë të nevojshme për të mbrojtur kundër infeksioneve dhe sëmundjeve kronike. Nivelet e ulëta të kësaj vitamine lidhen me rritjen e ndjeshmërisë ndaj infeksioneve të ndryshme të frymëmarrjes, alergjive dhe çrregullimeve autoimune, duke e bërë vitaminën D3 të nevojshme si pjesë e masave parandaluese shëndetësore.

 

4.1. Mekanizmi i veprimit të vitaminës D3 në sistemin imunitar

Vitamina D3 (kolekalciferoli) pas sintezës së saj në lëkurë ose instilimit, duhet të metabolizohet për t’u bërë biologjikisht aktive. Në këtë proces, transformimi i parë ndodh në mëlçi, ku kolekalciferoli shndërrohet në 25-hidroksivitaminë D3 [25(OH)D3], e cila është forma kryesore qarkulluese e vitaminës në gjak. Më pas, në veshka, kjo formë hidroksilohet më tej në 1,25-dihidroksivitamin D3 (kalcitriol), e cila është forma biologjikisht aktive e vitaminës dhe një rregullator kyç i shumë proceseve biologjike, përfshirë ato që lidhen me sistemin imunitar. Kalcitrioli ndikon drejtpërdrejt në sistemin imunitar përmes efekteve të tij në imunitetin e lindur dhe adaptiv. Modulon imunitetin e lindur duke aktivizuar makrofagët dhe monocitet, qeliza përgjegjëse për fagocitozën dhe eliminimin e organizmave patogjenë. Përveç kësaj, vitamina D3 stimulon prodhimin e peptideve antimikrobiale si katelicidinat, të cilat kanë një efekt të drejtpërdrejtë antimikrobik dhe ndihmojnë në luftimin e infeksioneve, veçanërisht të sistemit të frymëmarrjes. Brenda imunitetit adaptiv, vitamina D3 luan një rol kyç në diferencimin dhe maturimin e qelizave T. Këto qeliza janë kyçe për përgjigjen imune të trupit, duke përfshirë mbrojtjen kundër infeksioneve virale dhe bakteriale. Vitamina D3 promovon një rritje të qelizave T-rregulluese (Tregs), të cilat parandalojnë një përgjigje të ekzagjeruar imune dhe reduktojnë mundësinë e sëmundjeve autoimune. Përveç kësaj, vitamina D3 rregullon prodhimin e citokinave pro-inflamatore dhe zvogëlon nivelin e proceseve inflamatore, gjë që është e rëndësishme për parandalimin e gjendjeve inflamatore kronike.

 

4.2. Vitamina D3 dhe infeksionet e frymëmarrjes tek fëmijët

Një nga zbulimet më të rëndësishme për vitaminën D3 është roli i saj në reduktimin e rrezikut të infeksioneve të frymëmarrjes, veçanërisht te fëmijët. Studime të shumta tregojnë se mungesa e vitaminës D3 shoqërohet me një frekuencë të shtuar të infeksioneve të rrugëve të të frymëmarrjes, si bronkiti, pneumonia dhe ftohja e zakonshme. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për fëmijët, sistemi imunitar i të cilëve është i ndjeshëm ndaj infeksioneve në vitet e para të jetës. Fëmijët që kanë nivele të ulëta të vitaminës D3 tregojnë një ndjeshmëri më të madhe ndaj infeksioneve sezonale të rrugëve të frymëmarrjes, si gripi dhe ftohja. Për më tepër, plotësimi i vitaminës D3 është treguar të jetë efektiv në reduktimin e rrezikut të infeksioneve të tilla. Disa kërkime tregojnë se plotësimi i rregullt me ​​vitaminë D3 mund të zvogëlojë rrezikun e infeksioneve deri në 50%, duke theksuar rolin e saj parandalues. Ky efekt mbrojtës është për shkak të aftësisë së vitaminës D3 për të forcuar përgjigjen imune dhe për të përmirësuar rezistencën e trupit ndaj patogjenëve.

 

4.3. Vitamina D3 dhe sëmundjet autoimune

Përveç reduktimit të rrezikut të infeksioneve, vitamina D3 luan një rol të rëndësishëm në parandalimin e sëmundjeve autoimune. Duke rritur numrin e qelizave T-rregulluese, vitamina D3 ndihmon në ruajtjen e ekuilibrit të përgjigjes imune dhe parandalon sistemin imunitar të sulmojë qelizat e veta. Mungesa e vitaminës D3 shoqërohet me një rrezik të shtuar të sëmundjeve autoimune si diabeti i tipit 1, skleroza e shumëfishtë dhe artriti reumatoid. Këto kushte karakterizohen nga sistemi imunitar që sulmon qelizat e shëndetshme, duke çuar në inflamacion kronik dhe dëmtim të indeve. Hulumtimet tregojnë se plotësimi i hershëm i vitaminës D3 tek fëmijët mund të zvogëlojë incidencën e çrregullimeve autoimune më vonë në jetë. Është veçanërisht e rëndësishme të ruhet një nivel adekuat i vitaminës D3 tek fëmijët gjatë muajve të dimrit, kur ekspozimi në diell është më i vogël, gjë që mund të shkaktojë mungesë të kësaj vitamine dhe të rrisë rrezikun e zhvillimit të kushteve autoimune.

5. Rekomandime për plotësimin dhe dozimin e vitaminës D3 tek fëmijët

Rekomandimet për marrjen e vitaminës D3 tek fëmijët bazohen në rëndësinë e kësaj vitamine për metabolizmin e kockave, sistemin imunitar dhe shëndetin e përgjithshëm, veçanërisht në fazat më të hershme të jetës. Vitamina D3 luan një rol jetik në përthithjen e kalciumit dhe fosforit, minerale që janë thelbësore për kocka dhe dhëmbë të shëndetshëm. Edhe pse vitamina D mund të sintetizohet në lëkurë nën ndikimin e rrezeve ultraviolet (UVB) nga dielli, sasia e saj ndryshon në varësi të shumë faktorëve si vendndodhja gjeografike, stina, veshja, përdorimi i kremrave kundër diellit dhe ekspozimi ndaj dritës së diellit. Për shkak të këtyre kufizimeve, veçanërisht te të porsalindurit, foshnjat dhe fëmijët më të rritur që nuk marrin mjaftueshëm vitaminë D3 përmes dietës ose ekspozimit në diell, rekomandohet suplement shtesë.

 

5.1. Rekomandime për suplemente tek të porsalindurit dhe foshnjat

Akademia Amerikane e Pediatrisë (AAP) rekomandon që të gjithë foshnjat që ushqehen me gji dhe ato që nuk ushqehen me gji të marrin një shtesë ditore prej 400 IU (njësi ndërkombëtare) të vitaminës D3 duke filluar në javët e para pas lindjes. Arsyeja për këtë është se qumështi i gjirit, edhe pse ushqimi më i mirë për të sapolindurit, përmban sasi relativisht të vogla të vitaminës D (më pak se 25 IU/l). Meqenëse vitamina D3 sintetizohet nën ndikimin e diellit dhe të porsalindurit zakonisht ekspozohen ndaj sasive të kufizuara të dritës së diellit për shkak të masave të mbrojtjes nga UVB, plotësimi bëhet i nevojshëm për të parandaluar mungesën. Për foshnjat që ushqehen me formula, suplementimi mund të jetë i nevojshëm nëse nuk marrin mjaftueshëm vitaminë D3 nga formula. Shumica e formulave komerciale përmbajnë vitaminë D, por nëse marrja ditore e qumështit nuk siguron të paktën 400 IU, nevojiten suplemente.

 

5.2. Rekomandime për suplemente tek fëmijët më të rritur

Për fëmijët mbi një vjeç, rekomandimet për marrjen e vitaminës D3 ndryshojnë në varësi të nevojave të tyre individuale, vendndodhjes gjeografike, sezonit dhe ekspozimit në diell. Në përgjithësi, për fëmijët e moshës një deri në tre vjeç, doza ditore e vitaminës D3 e rekomanduar nga shumica e organizatave shëndetësore është 600 IU. Kjo sasi është e nevojshme për të ruajtur zhvillimin e shëndetshëm të kockave, si dhe për të mbështetur sistemin imunitar dhe shëndetin e përgjithshëm. Në muajt e dimrit, kur ekspozimi ndaj diellit zvogëlohet ndjeshëm, veçanërisht në gjerësitë veriore, nevoja për plotësim shtesë të vitaminës D3 mund të rritet. Tek fëmijët më të rritur, doza e rekomanduar mund të jetë 600-800 IU në ditë, veçanërisht nëse fëmija nuk merr mjaftueshëm vitaminë D3 përmes dietës ose nëse testet tregojnë nivele më të ulëta të vitaminës D në gjak. Disa studime tregojnë se tek fëmijët me mungesë të vitaminës D, mund të nevojitet një konsum më i lartë (nga 800 në 1000 IU në ditë) për të arritur nivele normale të kësaj vitamine në trup.

 

5.3. Faktorët që ndikojnë në dozën e vitaminës D3

Ka disa faktorë që ndikojnë në nevojën për plotësimin e vitaminës D3 tek fëmijët.

Vendndodhja gjeografike dhe stina: Fëmijët që jetojnë në vendet veriore ku dimrat janë të gjatë dhe të errët janë në rrezik më të madh të mungesës së vitaminës D3 për shkak të ekspozimit të reduktuar ndaj dritës së diellit. Në raste të tilla, doza duhet të rregullohet sipas kushteve individuale dhe analizave të nivelit të vitaminës D3.

Dieta: Ngrënia e ushqimeve të pasura me vitaminë D3, si peshku me vaj (salmoni, skumbri, sardelet), produktet e qumështit të fortifikuara, drithërat dhe lëngjet, mund të zvogëlojë rrezikun e mungesës. Megjithatë, në praktikë, shumë fëmijë nuk marrin mjaftueshëm nga këto burime, veçanërisht nëse dieta e tyre nuk është e ekuilibruar ose nëse kanë kufizime specifike dietike.

Nivelet e vitaminës D në gjak: Në fëmijët e dyshuar për mungesë ose me rrezik të shtuar të mungesës, analiza e niveleve të vitaminës D3 në gjak (serum 25(OH)D) mund të jetë e dobishme në përcaktimin e dozës së duhur të suplementit. Niveli normal i 25(OH)D në gjak është ndërmjet 30 dhe 50 ng/mL, dhe nëse niveli është nën 20 ng/mL, kjo tregon një mungesë, e cila mund të kërkojë një dozë më të lartë për të arritur përqendrimin optimal.

Kushtet shëndetësore: Disa kushte mjekësore, të tilla si sëmundja celiac, sëmundja e Crohn, fibroza cistike ose sëmundja kronike e veshkave, mund të dëmtojnë përthithjen e vitaminës D3. Në këto raste, fëmijët mund të kenë nevojë për doza më të mëdha për të kompensuar përthithjen e reduktuar dhe për të ruajtur nivelet normale të vitaminës D në gjak.

 

5.4. Toksicitet dhe kujdes në plotësimin e vitaminës D3

Megjithëse vitamina D3 është thelbësore për shëndetin e fëmijëve, është e rëndësishme t’i kushtohet vëmendje dozës së duhur, pasi marrja e tepërt e vitaminës D3 mund të çojë në toksicitet. Hipervitaminoza D është e rrallë, por mund të ndodhë me marrjen kronike të tepërt të vitaminës D3, e cila mund të shkaktojë hiperkalcemi (nivele të tepërta të kalciumit në gjak). Simptomat e hiperkalcemisë përfshijnë nauze, të vjella, humbje të oreksit, poliuri (rritje të urinimit) dhe dëmtim të mundshëm të veshkave dhe sistemit kardiovaskular. Doza maksimale e rekomanduar ditore për vitaminën D3 tek foshnjat është 1000 IU dhe për fëmijët mbi një vit 2000 IU. Megjithatë, te fëmijët me kushte specifike mjekësore ose me mungesë të rëndë të vitaminës D3, këto kufij mund të rregullohen nga një mjek sipas nevojave individuale.

6. Konkluzion

Vitamina D3 është një lëndë ushqyese kryesore për rritjen dhe zhvillimin normal te fëmijët, me një rol të rëndësishëm në formimin e kockave, reagimin imunitar dhe parandalimin e rakitit. Pikat e vitaminës D3 janë një mënyrë e sigurt dhe efektive për të parandaluar mungesën e vitaminës D, veçanërisht tek foshnjat dhe fëmijët e vegjël. Plotësimi adekuat i vitaminës D3 në fillim të jetës ka efekte pozitive afatgjata në shëndetin dhe zhvillimin e fëmijës, duke hedhur themelet për kocka të shëndetshme dhe një sistem imunitar funksional.