H00.0 Hordeolum dhe halazion (Hordeolum et chalazion)

Hordeolum dhe halazion janë dy patologji të zakonshme që ndodhin në qepallë dhe që kanë simptoma të ngjashme, por mekanizma të ndryshëm patofiziologjikë. Megjithëse të dyja kushtet i referohen proceseve inflamatore të gjëndrave të kapakut, trajtimi dhe menaxhimi i tyre ndryshojnë në varësi të natyrës dhe ashpërsisë së tyre.

 

1. Hordeolum

 

I. Përkufizimi dhe etiologjia e hordeolumit

Hordeolum është një infeksion akut purulent i gjëndrave të qepallave. Ndodh kur bakteret (më së shpeshti Staphylococcus aureus) infektojnë një nga gjëndrat e vogla të yndyrës në bazën e qerpikëve. Ky infeksion shkakton inflamacion dhe akumulim të qelbit, duke rezultuar në dhimbje, skuqje dhe ënjtje të zonës së prekur. Hordeolum mund të jetë i brendshëm ose i jashtëm, varësisht nga cila gjëndër është e infektuar. Hordeolumi i brendshëm rezulton nga infeksioni i gjëndrave meibomiane, ndërsa hordeolumi i jashtëm ndodh për shkak të infeksionit të gjëndrave Zeiss ose Moll.

Shkaqet më të zakonshme që çojnë në Hordeolum

Infeksioni bakterial: Shkaku më i zakonshëm i hordeolumit është një infeksion me bakteret Staphylococcus aureus që mund të pushtojnë gjëndrat.

Gjëndrat e bllokuara: Gjëndrat dhjamore në buzë të qerpikëve (gjëndrat Meibomian ose gjëndrat e Zeiss dhe Moll) mund të bllokohen për shkak të prodhimit të tepërt të sebumit ose qelizave të vdekura të lëkurës, gjë që krijon kushte për zhvillimin e infeksionit.

Sistemi imunitar i dobët: Njerëzit me një sistem imunitar të dobësuar kanë më shumë gjasa të zhvillojnë hordeolum. Imuniteti i dobësuar mund të jetë pasojë e sëmundjeve kronike, stresit, dietës së dobët ose mungesës së gjumit.

Higjiena e dobët: Duart e papastra ose objektet që bien në kontakt me sytë, si lentet e kontaktit ose produktet kozmetike, mund të futin baktere në gjëndrat e qepallave.

Dermatiti seborrheik: Kjo gjendje e lëkurës shkakton inflamacion dhe mbiprodhim të sebumit, gjë që mund të çojë në bllokimin e gjëndrave.

Blefariti kronik: Inflamacion i skajit të qepallave, i cili mund të shkaktojë bllokim të gjëndrave dhe shfaqjen e hordeolumit.

Fërkimi i syve: Fërkimi i shpeshtë i syve mund të shkaktojë lëndime të vogla dhe të futë baktere në gjëndra.

 

 

II. Pamja klinike e Hordeolum

 

Simptomat

Dhimbje: Dhimbje e mprehtë në zonën e prekur.

Skuqje: Lëkurë e skuqur rreth gjëndrës së infektuar.

Edema: Ënjtje e qepallës.

Ndjeshmëri: Rritja e ndjeshmërisë ndaj prekjes në zonën e prekur.

Pustula: Një pikë e vogël e mbushur me qelb shfaqet shpesh në qendër të ënjtjes, e cila mund të shpërthejë dhe të kullojë qelbin.

 

Llojet Hordeolum

Hordeolum i brendshëm: Infeksion i gjëndrave meibomiane, të cilat ndodhen brenda qepallës. Kjo shkakton inflamacion më të thellë dhe më të theksuar. Këto gjëndra janë përgjegjëse për sekretimin e përbërësit yndyror, i cili lubrifikon dhe mbron syrin. Hordeolumi i brendshëm është më i vështirë për t’u parë për shkak të vendndodhjes së tij nën qepallë. Mjeku mund të përmbysë qepallën për të vizualizuar gjëndrën meibomiane të përflakur. Shpesh shoqërohet me dhimbje, skuqje dhe ndjeshmëri në pjesën e brendshme të qepallës. Ënjtja është më e theksuar dhe mund të shkaktojë një ndjenjë presioni ose rëndimi në sy. Mund të formohet një pikë e vogël purulente, e cila është e dukshme nën qepallë.

Hordeolum i jashtëm: Infeksion i gjëndrave të Zeiss ose Moll, të vendosura në skajin e qepallës. Kjo është më pak serioze dhe më e lehtë për t’u trajtuar. Gjëndrat e Zeiss janë gjëndra dhjamore që sekretojnë një përbërje yndyrore që lubrifikon qerpikët, ndërsa gjëndrat e Moll janë gjëndra apokrine të djersës. Shpesh shoqërohet me dhimbje, skuqje dhe ndjeshmëri në skajin e qepallës. Zakonisht ka ënjtje që është më pak e theksuar se në hordeolumin e brendshëm. Hordeolumi i jashtëm shihet lehtësisht për shkak të vendndodhjes së tij në pjesën e jashtme të qepallës me një njollë të vogël të mbushur me qelb në buzë të ënjtjes, e cila shpesh mund të shpërthejë dhe të lëshojë qelb.

 

III. Diagnoza e Hordeolum

Diagnoza e hordeolumit është klinike dhe bazohet në ekzaminimin fizik të qepallës. Mjeku do të ekzaminojë syrin e prekur për të vlerësuar shenjat e mëposhtme:

• Ekzaminimi vizual duke ekzaminuar qepallën për praninë e ënjtjes, skuqjes dhe qelbit.
• Palpatoni duke prekur butësisht zonën e fryrë për të përcaktuar shkallën e dhimbjes dhe ndjeshmërisë.
• Historia e simptomave, pyetjet në lidhje me kohëzgjatjen dhe përparimin e simptomave dhe çdo episod të mëparshëm të hordeolumit ose infeksioneve të tjera të syrit.

Rrallëherë, nëse gjendja nuk i përgjigjet trajtimit standard ose nëse dyshohet për një gjendje tjetër themelore, teste shtesë si:

• Kultura e qelbit, ku merret mostra e përmbajtjes së qelbit për analizë mikrobiologjike, me qëllim identifikimin e saktë të shkakut të infeksionit.
• Biopsia, në raste të rralla, nëse dyshohet për diçka më serioze (si malinjiteti), mund të merret një kampion i vogël indi për analizë histopatologjike.

 

IV. Trajtimi i Hordeolum

Trajtim konservativ: Aplikimi i kompresave të ngrohta disa herë në ditë (10-15 minuta në seancë) për të stimuluar qarkullimin dhe për të lehtësuar kullimin e qelbës. Këto ndihmojnë në zbutjen dhe hapjen e kanaleve të gjëndrave, të cilat mund të përshpejtojnë procesin e shërimit.

Trajtimi medikamentoz: Pomadë ose pika me antibiotikë, këta antibiotikë topikalë përdoren për të reduktuar infeksionin bakterial. Zakonisht përshkruhen pomada antibiotike ose pika me eritromicinë. Aplikimi lokal i antibiotikëve ndihmon në parandalimin e përhapjes së mëtejshme të infeksionit dhe përshpejton procesin e shërimit.

Trajtimi kirurgjik: Nëse hordeolumi nuk i përgjigjet trajtimit konservativ ose nëse shkakton shqetësim dhe komplikime të konsiderueshme, mund të jetë e nevojshme hapja kirurgjikale, prerja dhe drenimi i qelbës. Kjo kryhet nën anestezi lokale nga një oftalmolog.

 

V. Parandalimi

• Lani duart rregullisht dhe shmangni fërkimin e syve.
• Larja e rregullt e fytyrës dhe e qepallave, veçanërisht nëse jeni të prirur për hordeolum.
• Shmangia e ndarjes së sendeve personale si peshqirët, kozmetika ose lentet e kontaktit.

 

 

2. Halazion

 

I. Përkufizimi dhe etiologjia e Halazion

Halazion është një reaksion inflamator kronik, jo infektiv i gjëndrave meibomian ose nganjëherë të gjëndrave të Zeiss. Shfaqet si një nyjë pa dhimbje dhe e fortë në qepallë, e cila ndodh për shkak të bllokimit të kanalit të gjëndrës dhe akumulimit të mëpasshëm të sekrecioneve yndyrore. Krahasuar me hordeolum, i cili është një proces akut dhe infektiv, halazion është një gjendje kronike pa praninë e një infeksioni bakterial.

Shkaqet më të zakonshme që çojnë në halazion

Blefariti kronik: Inflamacioni afatgjatë i buzës së qepallave mund të shkaktojë një bllokim të gjëndrave meibomiane.

Rosacea: Një sëmundje e lëkurës që shkakton skuqje dhe inflamacion të lëkurës, duke përfshirë qepallat, të cilat mund të çojnë në bllokimin e gjëndrave.

Dermatiti seborrheik: Kjo gjendje shkakton lëkurë të yndyrshme dhe të përflakur, e cila mund të çojë në bllokimin e gjëndrave në qepallat.

Ndryshimet hormonale: Ndryshimet në hormone, veçanërisht tek gratë, mund të ndikojnë në prodhimin e уndyrës në gjëndra dhe të çojnë në bllokim.

Ndryshimet post-inflamatore: Një halazion mund të zhvillohet si rezultat i një hordeolumi të mëparshëm që nuk është shëruar plotësisht.

Problemet me sekretimin e gjëndrave: Problemet me funksionin e gjëndrës meibomiane, të tilla si hipersekrecioni ose hiposekretimi, mund të kontribuojnë në halazion.

Pluhuri dhe irritues: Prania e pluhurit ose irrituesve të tjerë në qepallat mund të shkaktojë inflamacion dhe bllokim të gjëndrave.

Mbajtja e lenteve të kontaktit: Higjiena e dobët kur mbani lentet e kontaktit mund të çojë në bllokimin e gjëndrave.

 

 

II. Pamja klinike e halazionit

 

Simptomat

Nodul pa dhimbje: Një halazion paraqitet si një nyjë pa dhimbje dhe e fortë në qepallë.

Rritje e ngadaltë: Rritet gradualisht me kalimin e kohës dhe mund të zgjasë me javë ose muaj.

Obstruksioni pamor: Nëse nyja është e madhe, mund të shkaktojë presion në sy dhe të ndikojë në shikim, duke krijuar pengesa vizuale.

Skuqje dhe ënjtje: Në disa raste, mund të shfaqen ënjtje dhe skuqje të lehtë të indeve përreth.

 

III. Diagnoza e halazionit

Diagnoza e halazionit bazohet në ekzaminimin klinik dhe anamnezën. Mjeku do të ndërmarrë hapat e mëposhtëm për të konfirmuar diagnozën:

• Mjeku do të ekzaminojë qepallën dhe do të ekzaminojë nodulin. Një halazion zakonisht paraqitet si një nyjë pa dhimbje dhe e fortë në qepallë.
• Palpacion të ënjtjes për të përcaktuar konsistencën dhe ndjeshmërinë e saj.
• Mjeku do të pyesë për kohëzgjatjen dhe përparimin e nodulit, si dhe çdo episod të mëparshëm të problemeve të ngjashme ose infeksione të tjera të syrit.

Diagnoza diferenciale:

Në shumicën e rasteve, diagnoza e halazionit është e qartë dhe nuk kërkon analiza të mëtejshme. Megjithatë, nëse nyja nuk largohet ose shfaq shenja komplikimesh, mjeku mund të rekomandojë analiza të mëtejshme.

• Hhalazion mund të ngatërrohet me gjendje të tjera si hordeolum, kiste, tumore ose gjendje të tjera inflamatore. Mjeku do të përjashtojë mundësinë e këtyre gjendjeve përmes ekzaminimit klinik dhe anamnezës.
• Në raste të rralla, nëse dyshohet për diçka më serioze (si malinjiteti), mund të kërkohet një biopsi për analizën histopatologjike.

 

IV. Trajtimi i halazionit

Trajtim konservativ

• Aplikimi i kompresave të ngrohta disa herë në ditë (10-15 minuta në seancë) për të lehtësuar drenimin e gjëndrës së bllokuar dhe për të reduktuar inflamacionin. Ky është trajtimi më i zakonshëm dhe fillestar.
• Masazhi i butë i qepallave pas aplikimit të kompresave të ngrohta mund të ndihmojë në çlirimin e përmbajtjes së gjëndrës së bllokuar.
• Ruajtja e higjienës së mirë të syve duke pastruar rregullisht kapakët me sapun të butë ose produkte të veçanta për kapakët.

 

Trajtimi medikamentoz

Trajtimi medikamentoz është veçanërisht i dobishëm në rastet kur trajtimi konservativ dështon ose nëse halazioni shkakton simptoma të rënda si inflamacion dhe parehati.

 

Pomadë ose pika antibiotike

Megjithëse një halazion zakonisht nuk është një infeksion, pomadat ose pikat antibiotike përdoren ndonjëherë për të parandaluar infeksionin dytësor ose nëse ka shenja të inflamacionit. Disa nga preparatet antibiotike më të përdorura përfshijnë:

• Pomada e eritromicinës aplikohet direkt në zonën e prekur për të parandaluar ose trajtuar infeksionin dytësor bakterial.
• Pomadë tetraciklinike që mund të përdoret si alternativë ndaj eritromicinës.

 

Injeksione kortikosteroide

Në rastet kur halazion nuk i përgjigjet trajtimit konservativ, një injeksion i kortikosteroideve direkt në nodul mund të ndihmojë në uljen e inflamacionit dhe madhësisë së halazionit. Ky trajtim përfshin:

• Një injeksion i triamcinolonit, i cili është një kortikosteroid lokal, injektohet në halazion për të reduktuar inflamacionin dhe për të ndihmuar nyjen të tkurret më shpejt. Në disa raste, mund të jetë e nevojshme të përsëritet procedura për të arritur rezultatet e dëshiruara.

 

Trajtimi kirurgjik

Prerja dhe drenimi: Nëse halazion nuk zgjidhet me trajtim konservativ dhe mjekësor, ose nëse shkakton komplikime të rënda, mund të kryhet një procedurë e vogël kirurgjikale për të prerë dhe kulluar përmbajtjen. Kjo kryhet nën anestezi lokale nga një oftalmolog.

Kiretazhë: Ky proces përfshin heqjen e përmbajtjes së halazionit me një kuretë të vogël pas një prerjeje.

 

Parandalimi

• Lani duart rregullisht dhe shmangni fërkimin e syve.
• Larja e rregullt e fytyrës dhe e qepallave, veçanërisht nëse jeni të prirur për halazion.
• Shmangia e ndarjes së sendeve personale si peshqirët, kozmetika ose lentet e kontaktit.
• Trajtimi dhe kontrolli i gjendjeve seborrheike dhe rosacea që mund të kontribuojnë në formimin e halazionit.

 

 

Konkluzion

Hordeolum dhe halazion janë kushte të zakonshme oftalmike që prekin gjëndrat e qepallave, por ato kanë shkaqe, simptoma dhe trajtime të ndryshme. Hordeolum është një gjendje inflamatore akute, infektive e shkaktuar zakonisht nga Staphylococcus aureus, e cila shfaqet me dhimbje, skuqje dhe ënjtje dhe trajtohet me kompresa të ngrohta, antibiotikë dhe mundësisht kirurgji. Nga ana tjetër, një halazion është një gjendje inflamatore kronike, jo infektive që rezulton nga bllokimi i gjëndrës meibomiane që shfaqet si një nyjë pa dhimbje, e fortë dhe trajtohet me kompresa të ngrohta, injeksione kortikosteroide dhe kirurgji.

Të dyja kushtet mund të shkaktojnë shqetësime të konsiderueshme dhe dëmtim të shikimit, por njohja dhe trajtimi i duhur mund të zvogëlojë ndjeshëm simptomat dhe të parandalojë komplikimet. Ruajtja e higjenës së mirë të syve dhe fytyrës, së bashku me pastrimin e rregullt të qepallave, është çelësi për parandalimin e këtyre gjendjeve. Në rast të simptomave të vazhdueshme ose të rënda, kërkohet konsultimi me një oftalmolog për diagnozën dhe trajtimin e duhur.