Н00.0 Хордеолум и Халазион (Hordeolum et chalazion)

Хордеолум и халазион се две вообичаени патологии кои се јавуваат на очниот капак и кои имаат слични симптоми, но различни патофизиолошки механизми. Иако и двете состојби се однесуваат на воспалителни процеси на жлездите на капакот, нивниот третман и управување се разликуваат во зависност од нивната природа и сериозност.

 

1. Хордеолум

 

I. Дефиниција и етиологија на хордеолум

Хордеолум е акутна гнојна инфекција на жлездите на очните капаци. Се јавува кога бактериите (најчесто Staphylococcus aureus) инфицираат една од малите масни жлезди во основата на трепките. Оваа инфекција предизвикува воспаление и акумулација на гној, што резултира со болка, црвенило и оток на погодената област. Хордеолумот може да биде внатрешен или надворешен, во зависност од тоа која жлезда е заразена. Внатрешниот хордеолум е резултат на инфекција на мејбомските жлезди, додека надворешниот хордеолум се јавува поради инфекција на Зеис или Мол жлезди.

Најчестите причини кои водат до Хордеолум

Бактериска инфекција: Најчеста причина за хордеолум е инфекцијата со бактеријата Staphylococcus aureus кои можат да навлезат во жлездите.

Блокирани жлезди: Лојните жлезди на работ на трепките (Meibomian жлезди или жлезди на Zeiss и Moll) може да се блокираат поради прекумерно производство на себум или мртви клетки на кожата, што создава услови за развој на инфекција.

Слаб имунолошки систем: Луѓето со ослабен имунолошки систем имаат поголема веројатност да развијат хордеолум. Ослабениот имунитет може да биде последица на хронични болести, стрес, лоша исхрана или недостаток на сон.

Лоша хигиена: Нечистите раце или предмети кои доаѓаат во контакт со очите, како што се контактни леќи или козметички производи, може да внесат бактерии во жлездите на очните капаци.

Себореичен дерматитис: Оваа состојба на кожата предизвикува воспаление и прекумерно производство на масти, што може да доведе до блокирани жлезди.

Хроничен блефаритис: Воспаление на работ на очните капаци, што може да предизвика блокада на жлездите и појава на хордеолум.

Триење на очите: Честото триење на очите може да предизвика помали повреди и да внесе бактерии во жлездите.

 

II. Клиничка слика на Хордеолум

 

Симптоми

Болка: Остра болка во погодената област.

Осип: Зацрвенета кожа околу заразената жлезда.

Едем: Отекување на очниот капак.

Чувствителност: Зголемена чувствителност на допир во погодената област.

Пустула: Во центарот на отокот често се појавува мало место исполнето со гној, кое може да пукне и да го исцеди гнојот.

 

Видови хордеолум

Внатрешен хордеолум: Инфекција на мејбомските жлезди, кои се наоѓаат во внатрешноста на очниот капак. Ова предизвикува подлабоко и поизразено воспаление. Овие жлезди се одговорни за лачењето на масната компонента, која го подмачкува и штити окото. Внатрешниот хордеолум е потешко да се види поради неговата локација под очниот капак. Лекарот може да го преврти очниот капак за да ја визуелизира воспалената мејбомијанска жлезда. Често е придружена со болка, црвенило и осетливост на внатрешната страна на очниот капак. Отокот е поизразен и може да предизвика чувство на притисок или тежина во окото. Може да се формира мала гнојна точка, кое е видливо под очниот капак.

Надворешен хордеолум: Инфекција на жлездите на Zeiss или Moll, лоцирани на работ на очниот капак. Ова е помалку сериозно и побрзо за лекување. Жлездите на Zeiss се лојни жлезди кои лачат масно соединение кое ги подмачкува трепките, додека жлездите на Мол се апокрини потни жлезди. Често е придружена со болка, црвенило и осетливост на работ на очниот капак. Обично има оток кој е помалку изразен отколку во внатрешниот хордеолум. Надворешниот хордеолум е лесно видлив поради неговата локација на надворешната страна на очниот капак со мала гнојна точка на работ на отокот, која често може да пукне и да испушти гној.

 

III. Дијагноза на Хордеолум

Дијагнозата на хордеолум е клиничка и се заснова на физички преглед на очниот капак. Лекарот ќе го испита заболеното око за да ги процени следните знаци:

• Визуелен преглед со испитување на очниот капак за присуство на оток, црвенило и гној.
• Палпација со нежно допирање на отечената област за да го одредите степенот на болка и осетливост.
• Историја на симптоми, прашања за времетраењето и прогресијата на симптомите и сите претходни епизоди на хордеолум или други инфекции на очите.

Ретко, ако состојбата не реагира на стандардниот третман или ако постои сомневање за друга основна состојба, може да бидат потребни дополнителни тестови како што се:

• Култура на гној, каде што се зема примерок од содржината на гној за микробиолошка анализа, со цел да се идентификува точната причина за инфекцијата.
• Биопсија, во ретки случаи, ако постои сомневање за нешто посериозно (како што е малигнитет), може да се земе мал примерок од ткиво за хистопатолошка анализа.

 

IV. Третман на Хордеолум

Конзервативен третман: Нанесување топли облоги неколку пати на ден (10-15 минути по сесија) за да се стимулира циркулацијата и да се олесни одливот на гној. Ова помагаат во омекнување и отворање на каналите на жлездите, што може да го забрза процесот на заздравување.

Медикаментозен Третман: Антибиотска маст или капки, овие локални антибиотици се користат за намалување на бактериската инфекција. Обично се препишуваат антибиотски масти или капки со еритромицин. Локалната примена на антибиотици помага да се спречи понатамошно ширење на инфекцијата и го забрзува процесот на заздравување.

Хируршки Третман: Ако хордеолумот не реагира на конзервативен третман или ако предизвикува значителни непријатности и компликации, може да биде неопходно хируршко отворање, инцизија и дренажа на гнојот. Ова се изведува под локална анестезија од страна на офталмолог.

 

V. Превенција

• Редовно миење на раце и избегнување триење на очите.
• Редовно миење на лицето и очните капаци, особено ако сте склони кон хордеолум.
• Избегнување споделување лични предмети како што се крпи, козметика или контактни леќи.

 

2. Халазион

 

I. Дефиниција и етиологија на Халазион

Халазион е хронична, неинфективна воспалителна реакција на мејбомските жлезди или понекогаш на жлездите на Зеис. Се појавува како безболен и цврст јазол на очниот капак, кој настанува поради блокирање на каналот на жлездата и последователно акумулирање на масни секрети. Во споредба со хордеолум, кој е акутен и инфективен процес, халазионот е хронична состојба без присуство на бактериска инфекција.

Најчестите причини кои водат до халазија

Хроничен блефаритис: Долготрајното воспаление на работ на очните капаци може да предизвика блокирање на мејбомските жлезди.

Розацеа: Болест на кожата која предизвикува црвенило и воспаление на кожата, вклучувајќи ги и очните капаци, што може да доведе до блокирани жлезди.

Себореичен дерматитис: Оваа состојба предизвикува мрсна, воспалена кожа, што може да доведе до блокирани жлезди на очните капаци.

Хормонални промени: Промените во хормоните, особено кај жените, може да влијаат на производството на маснотии во жлездите и да доведат до блокада.

Пост-воспалителни промени: Халазион може да се развие како резултат на претходен хордеолум кој не е целосно заздравен.

Проблеми со секрецијата на жлездата: Проблемите со функцијата на мејбомската жлезда, како што се хиперсекреција или хипосекреција, може да придонесат за халазија.

Прашина и надразнувачи: Присуството на прашина или други надразнувачи на очните капаци може да предизвика воспаление и блокирање на жлездите.

Носење контактни леќи: Лошата хигиена при носење контактни леќи може да доведе до блокирање на жлездите.

 

II. Клиничка слика на Халазион

 

Симптоми

Безболен јазол: Халазион се манифестира како безболен, цврст јазол на очниот капак.

Бавен раст: Расте постепено со текот на времето и може да трае со недели или месеци.

Визуелна опструкција: Ако јазолот е голем, може да предизвика притисок врз окото и да влијае на видот, создавајќи визуелна опструкција.

Црвенило и оток: Во некои случаи, може да се појави мал оток и црвенило на околното ткиво.

 

III. Дијагноза на Халазион

Дијагнозата на халазион се заснова на клинички преглед и историја. Лекарот ќе ги преземе следниве чекори за да ја потврди дијагнозата:

• Лекарот ќе го прегледа очниот капак и ќе го испита јазолот. Халазионот обично се манифестира како безболен, цврст јазол на очниот капак.
• Палпација на отокот за да се утврди неговата конзистентност и осетливост.
• Лекарот ќе праша за времетраењето и прогресијата на јазолот, како и за сите претходни епизоди на слични проблеми или други инфекции на очите.

 

Диференцијална дијагноза:

Во повеќето случаи, дијагнозата на халазион е јасна и не бара дополнителна анализа. Меѓутоа, ако јазолот не исчезне или покажува знаци на компликации, лекарот може да препорача дополнителни испитувања.

• Халазион може да се меша со други состојби како што се хордеолум, цисти, тумори или други воспалителни состојби. Лекарот ќе ја исклучи можноста за овие состојби преку клинички преглед и историја.
• Во ретки случаи, ако постои сомневање за нешто посериозно (како што е малигнитет), може да биде потребна биопсија за хистопатолошка анализа.

 

IV. Третман на халазион

Конзервативен третман

• Примена на топли облоги неколку пати на ден (10-15 минути по сесија) за да се олесни дренажата на блокираната жлезда и да се намали воспалението. Ова е најчестиот и почетен третман.
• Нежна масажа на очните капаци по нанесувањето топли облоги може да помогне да се ослободи содржината на блокираната жлезда.
• Одржување добра хигиена на очите со редовно чистење на капаците со благ сапун или специјални производи за очните капаци.

 

Медикаментозен третман

Медикаментозниот третман е особено корисен во случаи кога конзервативниот третман не успее или ако халазионот предизвикува значителни симптоми како воспаление и непријатност.

 

Антибиотска маст или капки

Иако халазионот обично не е инфекција, понекогаш се користат антибиотски масти или капки за да се спречи секундарна инфекција или ако има знаци на воспаление. Некои од најчесто користените антибиотски препарати вклучуваат:

• Масти со еритромицин се нанесува директно на погодената област за да се спречи или третира секундарна бактериска инфекција.
• Тетрациклинска маст која може да се користи како алтернатива на еритромицин.

 

Инјекции на кортикостероиди

Во случаи кога халазионот не реагира на конзервативен третман, инјекцијата на кортикостероиди директно во јазолот може да помогне да се намали воспалението и големината на халазионот. Овој третман вклучува:

• Инјекција на триамцинолон, кој е локален кортикостероид, се инјектира во халазионот за да се намали воспалението и да помогне побрзо да се намали јазолот. Во некои случаи, може да биде неопходно да се повтори постапката за да се постигнат посакуваните резултати.

 

Хируршки третман

Инцизија и дренажа: Ако халазионот не се реши со конзервативен и медикаментозен третман, или ако предизвикува значителни компликаци, може да се изврши мала хируршка процедура за инцизија и дренажа на содржината. Ова се изведува под локална анестезија од страна на офталмолог.

Киретажа: Овој процес вклучува отстранување на содржината на халазионот со мала кирета по инцизија.

 

V. Превенција

• Редовно миење на раце и избегнување триење на очите.
• Редовно миење на лицето и очните капаци, особено ако сте склони кон халазион.
• Избегнување споделување лични предмети како што се крпи, козметика или контактни леќи.
• Третман и контрола на состојби на себореични и розацеа кои можат да придонесат за формирање на халазион.

 

Заклучок

Хордеолум и халазион се вообичаени офталмолошки состојби кои ги зафаќаат жлездите на очните капаци, но имаат различни причини, симптоми и третмани. Хордеолум е акутна, заразна воспалителна состојба обично предизвикана од Staphylococcus aureus, која се манифестира со болка, црвенило и оток и се третира со топли облоги, антибиотици и можеби хируршка интервенција. Од друга страна, халазионот е хронична, неинфективна воспалителна состојба која произлегува од блокада на мејбомските жлезди, која се манифестира како безболен, цврст јазол и се третира со топли облоги, инјекции на кортикостероиди и операција.

Двете состојби можат да предизвикаат значителна непријатност и оштетување на видот, но правилното препознавање и третман може значително да ги намалат симптомите и да ги спречат компликациите. Одржувањето добра хигиена на очите и лицето, заедно со редовното чистење на очните капаци, е клучно за спречување на овие состојби. Во случај на постојани или тешки симптоми, потребна е консултација со офталмолог за правилна дијагноза и третман.